Enter Bill Drumond

Afgelopen september was ik aanwezig bij de DIY conferentie van het Incubate Festival in Tilburg. Te gast was daar Bill Drummond, eind jaren ’80 van de vorige eeuw voorman van KLF (de Britse chillout- en acid house-groep) die meerdere wereldhits op hun naam zetten. Bill is nu bijna 60 en heeft zich ontwikkeld tot storyteller, componist en kunstenaar en heeft zijn verleden als grootverdiener in de popcultuur ver achter zich gelaten. Bills verhaal was interessant, vermakelijk en verrassend.

Bill Drummond vertelde dat hij er een jaar of tien geleden achterkwam dat hij met zijn allereerste Ipod in staat was alle muziek die hij mooi vond, kon beluisteren. Maar dat hij er al snel achter kwam, dat hij die behoefte helemaal niet had. Zodra een nieuwe nummer begon, wilde hij alweer door naar het volgende. Het feit dat hij alle muziek kon horen die hij wilde horen, maakte dat hij de interesse volledig verloor. Opgenomen muziek, zo betoogde de boomlange Schot, was saai, ‘af’ en kon hem daardoor niet meer interesseren. Bill wilde op zoek naar iets anders.

Stel nu, zo dacht hij, dat morgen alle muziek, muziekinstrumenten en manieren van muziekmaken die we kennen, er ineens niet meer zijn. Bill wilde helemaal opnieuw beginnen. Niet gehinderd door enige kennis, inzicht of vaardigheid opnieuw leren muziekmaken, te beginnen met zingen omdat de stem het enige instrument is dat we van nature bij ons dragen. Wat doen we dan? Hoe klinkt dat dan? Hoe waardevol is dat? Bill beschouwt onze muziekcultuur als klaar. Alles is opgenomen, beluisterd, becommentarieerd. Waarom zouden we ons daar nog druk om maken? Waarom opgewarmde muziek beluisteren wanneer je zelf nieuwe muziek kunt maken?

Een van de middelen om dit idee vorm te geven, is het koor ‘The 17’ dat Bill oprichtte. Ook ik, als luisteraar van Bills verhaal en medezanger van de korte demonstratie die hij gaf, maak nu deel uit van ‘The 17’. Bill beschreef hoe hij in steden als Beiroet, Graz of Birmingham een groot aantal mensen benaderde om deel te nemen aan de uitvoering van zijn composities, die vaak niet meer behelzen dan een instructie aan de deelnemers. Zo liet Bill 100 mensen in kring van 5 km zingen in Beirut waarbij ze alleen maar elkaar hoefden aan te roepen. De ‘yell’ zwierf zo door de hele stad.

Ook tijdens zijn lezing wilde hij het publiek laten zingen zodat ook ik nu deel uitmaak van het wereldomvattende koor ‘The 17’. Het enige dat Bill er mee beoogt is juist datgene dat opgenomen muziek volledig ontbeert: een levend contact tussen mensen met behulp van je zangstem. Muziek zoals het ooit -in een heel ver verleden- bedoeld is. De consequenties van het verhaal van Bill Drummond zijn talrijk en veelomvattend. Er klinkt alleen nog muziek op onze planeet wanneer die een contact tussen mensen stimuleert. Elke andere muzikale opvatting is sleets, tweedehands, overbodig en mist een noodzaak. Samen zingen is het enige dat ons nog rest.